Μ.Μ.Ε.


ΚΕΡΑΙΕΣ

Η χρησιμοποίηση αδόκιμων ορισμών προκειμένου να δικαιολογηθεί και να ψευδοερμηνευθεί ένα κυρίαρχο σύστημα εξουσίας και παραγωγής δεν αποτελεί επινόημα μιας συγκεκριμένης και μόνο εποχής. Οι όροι “παγκοσμιοποίηση-εκσυγχρονισμός” για παράδειγμα, συναντώνται είτε αυτούσιοι είτε ελαφρά παραλλαγμένοι σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, υποστηρίζοντας όμως την ίδια ανάγκη: να εγχαραχθεί στην κοινωνική και ατομική συνείδηση, με απόλυτα δογματικό τρόπο, η αντίληψη μιας αποκλειστικής-μονοδιάστατης πραγματικότητας του κοινωνικού γίγνεσθαι ώστε να διευκολυνθεί η διατήρηση και η αναπαραγωγή της κυριαρχίας (οικονομικής-πολιτικής) όσων πραγματικά ανήκουν στις πλέον προνομιούχες “ελίτ” της οικονομίας της αγοράς .

Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν αποφασιστικά οι ιδιοκτήτες των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας κι αυτό γιατί η εξουσία της πληροφόρησης βρίσκεται στα χέρια της οικονομικής εξουσίας. Μπορεί νομικά και θεσμικά ο οποιοσδήποτε να είναι σε θέση να ιδρύσει εφημερίδα, περιοδικό, ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σταθμό, αλλά στην πράξη μόνο οι οικονομικά ισχυροί κατορθώνουν να ιδρύσουν ένα μαζικό επικοινωνιακό μέσο που θα μπορέσει να επιβιώσει οικονομικά και να διαθέτει ένα ευρύτατο πεδίο (γεωγραφικό, τεχνικό κλπ.) διανομής, συναλλαγής και συγκέντρωσης διαφημιστικών πόρων. Σε αρκετές περιπτώσεις ιδιοκτητών ΜΜΕ χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία του μέσου για την ενίσχυση των κύριων, παράλληλων οικονομικών τους δραστηριοτήτων κατά κύριο λόγο και έμμεσα αποκτούν την απαραίτητη πολιτική ισχύ ώστε να επηρεάζουν τους κυβερνώντες όπως και να προβάλλουν μονομερώς τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Ο προεκτιθέμενος σκοπός επιτυγχάνεται με την οικονομική ισχυροποίηση του μέσου την οποία ρυθμίζει αποκλειστικά ο διαφημιστικός κόσμος που αποτελείται τόσο από τις επιχειρήσεις διαφήμισης όσο και από τις κραταιές πολυεθνικές (ή και τοπικά ισχυρές) διαφημιζόμενες εταιρείες. Γι’ αυτό ακριβώς τα μέσα πληροφόρησης μεταβάλλονται προπαντός σε διαφημιστικά μέσα. Το χρηματικό κέρδος και στις δύο περιπτώσεις: των ιδιοκτητών ΜΜΕ και των εταιρειών διαφήμισης-διαφημιζόμενων πολυεθνικών (κυρίως) εταιρειών, είναι ο σκοπός των επιχειρήσεων πληροφορήσεως, όπως άλλωστε κάθε ιδιωτικής επιχείρησης. Ο κόσμος της διαφήμισης όμως εξαρτάται από μία βασική αναγκαιότητα: την προσέλκυση του αγοραστικού /καταναλωτικού κοινού, γεγονός που έχει άμεση και καθοριστική επίδραση στο ζήτημα της πληροφόρησης.


Η πληροφόρηση της κοινής γνώμης δεν εντάσσεται στις επιδιώξεις των ΜΜΕ. Η παροχή της προσφερόμενης πληροφόρησης προσδιορίζεται αυστηρά από την έννοια του κέρδους και της απόκτησης του αναγκαίου κοινωνικού γοήτρου για την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους. Οι συνέπειες της βασικής αυτής αρχής είναι θεμελιακές αν λάβουμε υπόψη τη μονοπώληση της πληροφόρησης από τα ΜΜΕ: η πραγματικότητα πλέον κατασκευάζεται σύμφωνα με τις επιταγές της παγκόσμιας κυρίαρχης ιδιωτικής οικονομίας. Η πραγματική ροή των γεγονότων δεν έρχεται στην επιφάνεια στο συντριπτικό της ποσοστό και στη θέση της παρουσιάζεται μια στρεβλή, εντυπωσιακή, ψευδής πραγματικότητα που καταλαμβάνει το σύνολο των ανθρώπινων και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Η κατασκευή της τεχνητής πραγματικότητας πραγματικά δεν γνωρίζει όρια στους τρόπους προβολής της: οι ειδήσεις, οι διαφημίσεις, οι τηλεοπτικές δραματικές, κωμικές, ψυχαγωγικές εκπομπές, οι ενημερωτικές συζητήσεις, τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά προγράμματα, η πολιτική και κοινωνική γραμμή των εφημερίδων  βασίζονται στον εντυπωσιασμό, στην απόκρυψη της σφαιρικότητας των γεγονότων, στην ανάδειξη απόψεων, θεωριών, θέσεων που απηχούν την κυρίαρχη ιδεολογία και που ευνοούν την ισχυροποίηση και την αναπαραγωγή του συστήματος ιδιωτικής οικονομίας, των ελαχίστων οικονομικά ισχυρών εκφραστών της. Να μην διαφύγει επίσης της προσοχής μας το γεγονός της συγκέντρωσης και διοχέτευσης των διεθνών ειδήσεων από ελάχιστα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων όπως το Associated Press, το Reuters, το Γαλλικό Πρακτορείο από τα οποία ο εθνικός έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος αγοράζει και αναμεταδίδει όπως έχουν τις διεθνείς ειδήσεις. χωρίς να επιλέγει και να διασταυρώνει τις σημαντικότερες από αυτές.

Η πολιτιστική παραγωγή των ΜΜΕ υποστηρίζει σημαντικά τον κεντρικό σκοπό ύπαρξης τους: αλλοιώνει πολιτισμούς ηπείρων αλλά και αυτοχθόνων κοινωνιών, χρησιμοποιεί στρεβλά τρόπους ζωής, έθιμα, σύμβολα, επεμβαίνει παραμορφωτικά στα πολιτιστικά δημιουργήματα ανθρώπων και λαών και κατασκευάζει μια βολική πολιτιστική πραγματικότητα που επηρεάζει τις κοινωνίες προς την κατεύθυνση κατανάλωσης των προϊόντων των πανίσχυρων εταιριών και της αποπολιτικοποίησης. Η κατανομή του χρόνου, η θεαματικοποίηση των επιλεγμένων γεγονότων, η αποφόρτιση της γλώσσας από τα νοήματα της, αλλά και οι δημοσκοπήσεις που υποκαθιστούν την πραγματική συμμετοχή των ατόμων στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού συνιστούν απαραίτητα δομικά υλικά στην παραγωγή θεαματικής πολιτιστικής παραγωγής των ΜΜΕ . Παρατηρείται λοιπόν από τη συνολική δράση των ΜΜΕ ο προσανατολισμός τους στη διαμόρφωση του ατόμου, στο προγραμματισμό της συμπεριφοράς του μέσα από τη χειραγώγηση του κοινωνικού, τεχνικού και φυσικού περιβάλλοντος . Συμπερασματικά, φαίνεται ότι τα MΜΕ παίζουν ρόλο εντελώς αντίθετο από εκείνον ενός συστήματος πληροφόρησης που θα εξυπηρετούσε το γενικό συμφέρον.

Η προώθηση της κατασκευασμένης-τεχνητής αντίληψης της μετατροπής του κόσμου σε μία παγκόσμια κοινότητα (“χωριό”) όπου οι δυνατότητες οικονομικής ανέλιξης, εξάπλωσης της δημοκρατίας, πολιτιστικής ισότιμης ανταλλαγής, παροχής ωφέλιμων και αναγκαίων τεχνολογικών προϊόντων όπως και άλλων ευκαιριών βελτίωσης των όρων διαβίωσης, που συναντάται στις μέρες μας στη χρήση του όρου “παγκοσμιοποίηση” περά από την ιδεολογική της σκοπιμότητα για την οποία έχουν ήδη γραφεί αρκετά, εκπορεύεται κυρίως από τα ίδια τα ΜΜΕ που πέρα από τη διαφήμιση προϊόντων, διαφημίζουν πλέον κατά σύστημα την πληθωρική και πολύχρωμη διάχυση της ιδιωτικής  οικονομίας και της ιδεολογίας της.

Όσα κυρίως αποτελούν οργανωμένα διεθνή, πανεθνικά, περιφερειακά συγκροτήματα, πέραν του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους που είναι και ο καθοριστικότερος παράγοντας διαμόρφωσης της επίσημης πολιτικής-ιδεολογικής- οικονομικής γραμμής τους, αποκτούν τη δομή μιας κάθ%