«Η ανία γεννάει την βία, η ασχήμια των κτιρίων παροτρύνει τον βανδαλισμό, οι σύγχρονες κατασκευές που τις τσιμεντώνει η περιφρόνηση των αρχιτεκτόνων, εμφανίζουν ρωγμές, καταρρέουν, φλέγονται… Και στη συνέχεια, το αντανακλαστικό της καταστροφής εγγράφεται στη λογική του θανάτου μιας εμπορευματικής κοινωνίας, της οποίας η ανάγκη για κέρδος εξαντλεί τη ζωντάνια των όντων και των πραγμάτων, την φθείρει, την μολύνει, τη σκοτώνει.»
Ραούλ Βάνεγκεμ, Προειδοποίηση προς τους μαθητές γυμνασίου και λυκείου
Αντί προλόγου…
Καμία ιδεολογία, καμία πολιτική γραμμή δεν μπόρεσε να ορίσει, προσδιορίσει και κατευθύνει αυτό που έγινε το Δεκέμβρη. Ο Δεκέμβρης τελείωσε όπως και ο Γενάρης αλλά από τους σπόρους που φυτεύτηκαν εκείνη την περίοδο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις είδους φυτά και άνθη θα ξεπροβάλουν. Με μοναδική σιγουριά ότι θα είναι άγρια και πολύχρωμα.
Οι μαθητές εξεγέρθηκαν. Οι περισσότεροι μαθητές έχουν βιώματα που τους οδήγησαν εκεί… Το πλουσιόπαιδο που του παρέχουν τα πάντα και πνιγμένο στις ενοχές καλείται καθημερινά να εκπληρώσει το κοινωνικό συμβόλαιο ενός ρόλου που οι γονείς του έχουν ορίσει. Ο μετανάστης που έχει ποτίσει μίσος από το αποκλεισμό και την περιφρόνηση, που ακούει συνέχεια για διαπολιτισμική εκπαίδευση και το μόνο που βλέπει είναι μια δια-ρατσιστική εκπαίδευση. Ο μαθητής που βλέπει τους γονείς του να τσακίζονται στα κάτεργα της μισθωτής σκλαβιάς «για το καλό του». Ο μαθητής με τις μαθησιακές δυσκολίες που μια ζωή τον αποκαλούν «χαζό», «σκασιάρχη», «τεμπέλαρο», «προβληματικό» κάνοντας έτσι την απογοήτευση τρόπο ζωής. Οι μαθητές που νοιώθουν πως μειονεκτούν επειδή το σώμα τους δεν αντεπεξέρχεται στα πρότυπα της κυρίαρχης εικόνας. Οι μαθητές που ο κόσμος της ανεργίας ή της εργασίας ροκανίζει ήδη το κορμί και την ψυχή τους. Οι μαθητές που βλέπουν με τρόμο το μέλλον σαν μια μαύρη τρυπά που πέρα από το ορίζοντα των γεγονότων δεν υπάρχει τίποτα. Οι φοβικοί μαθητές που πιστεύουν ότι ο Μπαμπούλας κάποιες νύχτες κρύβεται ακόμη πίσω από το κομοδίνο τους και αργά ή γρήγορα θα τους αρπάξει. Οι μαθητές που τους λένε ότι είναι αγόρια ή κορίτσια αλλά αυτά δεν έχουν επιλέξει ακόμα το φύλο τους.
Ένας άνθρωπος στην ηλικία των 16 ετών θέλει να ζήσει και βιώσει εμπειρίες. Το σώμα του από βιολογική άποψη θέλει να βρίσκεται σε κίνηση να απολαύσει τους χυμούς της ζωής, να έρθει σε επαφή με τη φύση. Αντί για αυτό τον καθηλώνουν 10 ώρες σε θρανία και έδρανα, τις υπόλοιπες ώρες στο γραφείο και το κρεβάτι, με μόνη διέξοδο την περιφορά στα όρια των διασκεδαστηρίων. Η σχολική σφαίρα (σχολείο, φροντιστήριο, διάβασμα…) μαθαίνει στο μαθητή να επιβιώνει, κάνοντας τον να ξεχνά πως ζει. «Η ζωή μας είναι χάλια, θέλουμε να τελειώσει το σχολείο να περάσουμε φοιτητές». Άλλη μια ψευδαίσθηση για να τα βγάλουν πέρα! Όπως και ο φυλακισμένος που κοιτάζει έξω από το παραθύρι του περιμένοντας κάτι καλύτερο. Όταν όμως με το κλειδί της ονειροπόλησης ανοίξει την πόρτα, θα διαπιστώσει πως η φοιτητική ζωή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια περίοδος αναμονής με ένα περιτύλιγμα «ξεγνοιασιάς» και αφασίας.
Οι μαθητές ήταν στο πρώτο μέτωπο του κύματος της κοινωνικής έκρηξης του Δεκέμβρη. Στα μονοπάτια που χαράχτηκαν για πρώτη φορά οι αρνήσεις των μαθητών που ζυμώθηκαν από χρόνια καταπίεσης, εγκλεισμού και κατήφειας, συνάντησαν το μίσος και την οργή που καλλιεργούνται από την κοροϊδία και τον εξευτελισμό των αδειών παραμονής και των αιτήσεων ασύλου, των ληγμένων δανείων και των ατελείωτων δόσεων, το αδιέξοδο της απόλυσης, το εξευτελισμό των επιδομάτων, την καταστολή της επιθυμίας, τις νευρώσεις και το άγχος, τις κτηνώδεις σχέσεις, την ασφυξία της καθημερινότητας…
Η ομαλότητα του σχολείου, της εργασίας και του «ελεύθερου χρόνου», της οικογένειας και της κατανάλωσης, σκοτώνει όλες τις επιθυμίες της ελευθερίας. Και οι επιθυμίες αυτές έχουν μαυρίσει και είναι αλλοιωμένες γιατί είναι επιθυμίες φυλακισμένες και υπονομευμένες από μια κανονικότητα παγωμένη σαν το πιο παγωμένο άγριο θηρίο. Είναι αλλοιωμένες γιατί η διάθεση για ζωή, πριν ισοπεδωθεί κάτω από το βάρος των ρόλων και των υποχρεώσεων, μεταμορφώνεται στο αντίθετο της, γίνεται σκιά για να επανεμφανιστεί με τη φιγούρα του πιο άθλιου σκλάβου.
Ξέραμε και από πριν πως χωρίς τη βίαιη ρήξη με τη συνήθεια καμιά αλλαγή δεν είναι δυνατή.
Όμως, όσο κοινότυπο και αν ακούγεται, από την ταχύρρυθμη πρακτική της ελευθερίας του Δεκέμβρη μάθαμε πολλά.
Οφείλουμε να διαπιστώσουμε το εξής:
Οι συγκρούσεις για τον Αλέξη ήταν σφοδρές και συνεχόμενες. Ο Αλέξης ήταν ένα αγόρι που δεν είχε παραβατική συμπεριφορά. Μάλιστα όπως συχνά έχει ειπωθεί «15 χρονών παιδί, τί κακό μπορεί να έκανε;». Η ηλικία του Αλέξη του εξασφάλισε την μη-απόκλιση. Το επίμαχο σημείο ήταν και είναι η απόκλιση. Κάθε φορά αυτό ψάχνουν οι δικηγόροι. Αν η βιασθείσα αποδειχθεί ότι ήταν «ελευθέρων ηθών», καλώς εβιάσθη. Ομοίως αν ο δολοφονηθέντας αποδειχθεί αποκλίνων, καλώς εφονεύθει.
Τι θα συνέβαινε όμως αν οι νέοι θεωρούσαν τον δολοφονημένο ως άτομο με αποκλίνουσα συμπεριφορά; Μήπως τότε οι αντιδράσεις θα ήταν περιορισμένες και θα ακολουθούσαν την νομιμόφρον οδό της πολιτικής τυπολατρίας; Αν φυσικά υπήρχε αντίδραση. Πάντως μέχρι τώρα όταν δολοφονούνται μετανάστες, ρόμα ή σαφώς αποκλίνοντες οι αντιδράσεις είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Ας ελπίσουμε πως η αντίδραση των μαθητών δεν ήταν αποτέλεσμα μιας επιλεκτικής αντιμετώπισης των εκάστοτε δολοφονημένων, αλλά ότι ο δολοφονημένος πρόκειται περί εφήβου και ότι οι μαθητές ως έφηβοι επίσης εξεγείρονται.
